Strona archiwalna

Zasoby środowiska przyrodniczego gminy Michałowice mają ponadlokalne znaczenie. Z jednej strony coraz więcej osób wybiera gminę jako miejsce do zamieszkania wśród rozległych terenów zielonych, z drugiej zaś gmina, dzięki swojemu położeniu oraz bogactwu przyrody, pełni funkcję „zielonych płuc” Warszawy. Tereny otwarte pól i łąk, obszary leśne oraz luźna zabudowa jednorodzinna pełnią funkcję klina, dzięki któremu czyste i wilgotne powietrze z gminy Michałowice wnika do wnętrza stolicy.

Wody i lasy na terenie Gminy Michałowice

Do obszarów o największych walorach przyrodniczych w gminie należy zaliczyć pół naturalne łąki w dolinach Zimnej Wody, Raszynki i Utraty, łącznie z mniej lub bardziej przekształconymi odcinkami rzek, a także utworzonymi na nich dużymi zespołami stawów rybnych . Kolejnym, bardzo cennym walorem środowiska przyrodniczego są dwa stosunkowo duże kompleksy leśne na południu gminy: uroczysko Chlebów (po wschodniej stronie Utraty) oraz przyległą część uroczyska Popówek. To właśnie obszary łąkowe i kompleksy leśne są częścią głównego obszaru zasilania przyrody żywej i regeneracji powietrza, nie tylko gminy Michałowice, ale również , południowo – zachodniej, skrajnie odlesionej części aglomeracji warszawskiej. Jednocześnie z zielenią Podkowy Leśnej i lasami uroczyska Zaborów, lasami Sękocina i Magdalenki stanowią one ważny element korytarza ekologicznego łączącego Kampinoski Park Narodowy z Chojnowskim Parkiem Krajobrazowym.

Łabędzie i kaczki na stawie w Pęcicach

Największe kompleksy zbiorowisk łąkowych, o szerokości dochodzącej do 900 metrów, występują w dolinach Zimnej Wody (w zachodniej części gminy) i Raszynki (w części centralnej), która łączy cenne z przyrodniczego punktu widzenia stawy raszyńskie (będące ostoją ponad 120 gatunków ptaków, w tym 30 wodnych) z podobnymi stawami między Pęcicami i Pruszkowem, otoczonymi ważnymi kompleksami łąkowymi i leśnymi. Z kolei bardziej naturalne i silniej zróżnicowane pod względem ekologicznym są łąki w dolinach Utraty i Zimnej Wody. Występują tu m.in. fragmenty naturalnych lasów, liczne kępy i szpalery drzew, a także zarośla wierzbowe i szuwary, towarzyszące drobnym zbiornikom wodnym i samym rzekom.


Dodatkowym walorem przyrodniczym dolin rzecznych są dwa duże zespoły stawów rybnych: w Pęcicach oraz w Helenowie (a także znacznie mniejszy zbiornik retencyjny w Komorowie), które oprócz funkcji użytkowych spełniają ważną rolę klimatyczną i hydrologiczną (retencja wód), co jest szczególnie cenne ze względu na brak jezior w tej części regionu. Ważnym składnikiem ekosystemów dolinnych są wreszcie same rzeki: przede wszystkim Utrata (najdłuższa i odznaczająca się najbardziej naturalnym korytem) oraz Zimna Woda i uregulowana Raszynka.

Generalnie należy stwierdzić, że wymienione formy dolinne, będąc obszarami o znacznej naturalności i różnorodności biologicznej, mają istotne znaczenie środowiskotwórcze, m.in. jako miejsca występowania zanikających ekosystemów mokradłowych i ginących gatunków roślin oraz ostoje bytowania i trasy wędrówek wielu gatunków zwierząt (przede wszystkim ptaków).

Do obszarów o dużym stopniu naturalności i różnorodności biologicznej należą również tereny starej zabudowy jednorodzinnej wśród zieleni, przede wszystkim osiedle leśne Komorów oraz - w mniejszym stopniu - znacznie młodsze osiedle Michałowice. Długotrwała i pieczołowita pielęgnacja zieleni doprowadziła tutaj do wykształcenia się ekosystemów zbliżonych do naturalnych. Występuje tu kilka cennych fragmentów starodrzewu (m.in. zabytkowy park z dorodnymi jesionami, klonami, kasztanowcami i jaworami) oraz liczne pomniki przyrody (w samym Komorowie objęto ochroną blisko 300 drzew, w tym dwie zabytkowe aleje w większości - lipowe).

Pomnik przyrody - Al. Marii Dąbrowskiej

Z przyrodniczego punktu widzenia szczególnie wartościowe są również dwa zespoły pałacowo-parkowe z cennym starodrzewem w Helenowie i Pęcicach oraz kilka mniejszych parków podworskich (Pęcice Małe i Reguły). W parku pęcickim rosną m.in. 250 - letnie wiązy szypułkowe i 400-letnia lipa drobnolistna (jedna z najstarszych na Mazowszu). W parku helenowskim za pomniki przyrody uznano czternaście 200-300 -letnich dębów szypułkowych oraz dwie 150 -letnie topole białe i jesion wyniosły.

Park w Regułach

Wszystkie te elementy tworzą środowisko zapewniające zdrowe warunki życia i pracy mieszkańcom gminy Michałowice. Jednocześnie ze względu na swe walory estetyczne wchodzi ono w skład Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.